การเตรียมหัวนมก่อนคลอด
คุณแม่หลายคนอาจไม่ทราบมาก่อนค่ะว่า ขณะตั้งครรภ์เต้านม หัวนมของเราเปลี่ยนไปมากน้อยแตกต่างกัน แม่ตั้งครรภ์ควรมีการเตรียมหัวนม หรือการดูแลหัวนมอย่างถูกต้อง เพื่อรอรับลูกรักที่กำลังออกมาดูดนมแม่ การเตรียม หัวนมนับเป็นสิ่งจำเป็นที่แม่ท้องต้องทำ เพราะหากถึงวันที่ลูกต้องดูดนมแม่แล้ว กลับพบว่า หัวนมแม่ไม่พร้อมเป็นเรื่องที่ไม่ควรเกิดขึ้น เพราะลูกรักของคุณอาจพลาดสิ่งดีๆ ที่ควรจะได้รับในวันแรกที่คลอด
การเปลี่ยนแปลงของเต้านมและหัวนมระหว่างตั้งครรภ์
- เดือนแรกของการตั้งครรภ์ ฮอร์โมนจากรก แลคโตเจน, โกแนโดโทรฟิน, โปรแลคติน รวมทั้ง ฮอร์โมนจากรังไข่ คือ เอสโตเจน และโปรเจสเตอโรน จะกระตุ้นเต้านม จากขนาดปกติ ให้เริ่มขยายขึ้น ส่วนของท่อน้ำนมจะแตกตัวขึ้นอย่างมาก และรวดเร็วเหมือนกับการเจริญของถั่วงอกไม่มีผิด ท่อน้ำนมจะเจริญไปจนถึงส่วนปลาย และกลีบต่อมน้ำนมที่เป็นตุ่มเล็ก ๆ ก็จะเริ่มขยายตัวตามมากขึ้น
- เดือนที่สอง เต้านมจะใหญ่ขึ้นชัดเจน สีของวงปานนมจะเริ่มเข้ม คล้ำขึ้น
- 4 เดือนขึ้นไป กลีบต่อมน้ำนมจะเริ่มขยายและมีเซลล์ต่อมน้ำนมเกิดขึ้นชัดเจน ต่อมน้ำนมจะสร้างน้ำคัดคลั่งที่เป็นสีใสขุ่น แต่ยังไม่เป็นสีน้ำนม ซึ่งน้ำคัดหลั่งนี้อุดมด้วยสารภูมิต้านทานและเซลล์เม็ดเลือด และไขมัน ซึ่งเราเรียกว่า คอลลอสตรัม (colostrum)
- เดือนที่ 6 ต่อมน้ำนมจะขยายเพิ่มขึ้น มีเลือดมาเลี้ยงมากขึ้นจนเห็น เส้นเลือดดำใต้ผิวหนังขยาย รวมทั้งมีเซลล์กล้ามเนื้อรอบ ๆ ท่อน้ำนมหนาตัวขึ้น เพื่อพร้อมให้นมลูกต่อไป น้ำคัดหลั่งคอลอสตรัมก็จะเพิ่มจำนวน ถ้าบีบหัวนมจะมีน้ำขุ่น ๆ ไหลออกมาได้
- เดือนที่9 หน้าอกจะขยายขึ้นประมาณ 1-2 เท่า และมีเลือดมาเลี้ยงเพิ่มขึ้นถึง 80%
- วันที่คลอด เต้านมจะยังไม่สร้างน้ำนมทันทีจะมีแต่น้ำคัดหลั่ง คอลอสตรัม ซึ่งเป็นสารที่อุดมด้วย วิตามิน ภูมิต้านทาน และไขมัน ออกมาประมาณ 2-3 วัน หลังจากนั้น ถ้ามีการให้นม เต้านมก็เริ่มผลิตน้ำนมขึ้นมาแทน
การเตรียมหัวนมก่อนคลอด
1.อาบน้ำดูแลความสะอาดของเต้านมและหัวนมตามปกติ ห้ามคลึงหรือบีบบริเวณหัวนม
2.หลีกเลี่ยงการใช้น้ำอุ่น อาจทำให้หัวนมแห้งเป็นขุย รวมถึงผิวกายด้วย
3.ป้องกันเต้านมแตกลายด้วยน้ำมัน หรือออยชนิดต่างๆ แต่ไม่ควรเหนียวเหนอะหนะ มีการดูดซึมดี เพราะเมื่อผิวชุ่มชื่น ก็จะช่วยลดอาการแตกลายได้ แต่ถ้าคุณแม่เลือกครีมที่มีความเหนอะหนะมากเกินไป จะทำให้ผิวบริเวณนั้นอุดตันกับไขมัน ต่อมไขมันจะไม่สามารถขับน้ำออกมาได้ ทำให้เกิดตุ่มสิวขึ้นมาได้ค่ะ
4.เพราะฮอร์โมนในร่างกายช่วงที่คุณแม่ตั้งท้องทำให้สีผิวเปลี่ยนเป็นสีที่คล้ำขึ้น คุณแม่บางคนจึงอาจจะเข้าใจว่าตัวเองสกปรกเลยใช้สบู่หรือมีการทำความสะอาดบริเวณเต้านมมากจนเกินไป ซึ่งก็ไม่ดี เพราะจะทำให้ผิวแห้งแล้วแบคทีเรียที่ช่วยปกป้องร่างกายของเราถูกกำจัดออกไปด้วย ทำให้ภูมิคุ้มกันลดลงไป การปกป้องผิวบริเวณนั้นก็ลดลงด้วยและยังมีผลต่อเนื่องตามมาอีกค่ะ คือหัวนมแตก ปกติหัวนม
5.คุณแม่บางคนดูแลพิถีพิถันกับบริเวณหัวนมมากจนเกินไป บางคนก็ดึงเอาจุกไขมันที่อยู่ในหัวนมที่จะมีลักษณะเป็นก้อนเล็กๆ ออก เพราะเข้าใจว่าเป็นสิ่งสกปรก ก็ต้องบอกให้เข้าใจเลยค่ะว่า คุณแม่อย่าไปดึงออก เพราะไขมันตรงนั้นเป็นสิ่งที่ธรรมชาติสร้างมาให้ และไขมันตรงนี้ก็ไม่ได้เป็นอันตรายอะไรกับลูก แต่ถ้าเราไปดึงออก ไปถูสบู่เยอะเกินไป บริเวณนั้นจะเกิดการแห้งและทำให้หัวนมแตกในที่สุด
6.คุณแม่ที่เคยมีประวัติการแท้ง หรือแพทย์วินิจฉัยว่าอาจคลอดก่อนกำหนด ห้ามกระตุ้น หัวนมโดยเด็ดขาดเพราะทำให้มดลูกบีบบรัดตัวอาจคลอดก่อนกำหนดได้
7.หากตรวจพบหัวนมบอด หัวนมสั้น หัวนมบุ๋ม ต้องรีบขอคำแนะนำในการเตรียมหัวนมจากสูติแพทย์ พยายาบาล หรือ คลินิคนมแม่
การเตรียมหัวนมก่อนคลอดด้วยเทคนิคขั้นเทพ
การแก้ไขหัวนมให้ยื่นด้วยมือ
- วางนิ้วหัวแม่มือทั้ง 2 ข้างให้ชิดโคนหัวนม
- กดและดึงออกจากกันไปทางด้านข้างทั้ง 2 ข้าง ทำเช่นนี้ทางด้านบนและด้านล่าง ทำซ้ำหลายๆครั้ง จนรอบหัวนม
- ใช้นิ้วหัวแม่มือและนิ้วชี้จับด้านข้างของหัวนมส่วนที่ติดกับลานนม
- คลึงไปมาเบาๆ พร้อมทั้งจับหัวนมดึงยืดออกมาเล็กน้อย แล้วปล่อย ทำซ้ำ 2-3 ครั้ง นานครั้งละ 2-5 นาที จะช่วยให้หัวนมที่ฝังอยู่ในลานนม ยื่นยาวออกมาได้
การแก้ไขหัวนมด้วยอุปกรณ์
1.ใช้อุปกรณ์ดึง ในกรณีที่มีนมสั้น บอด แบน บุ๋ม มาก ใช้เครื่องช่วยดึงนม มีลักษณะเป็นอุปกรณ์ดึงสุญญากาศ ดึงหัวนมทุกวัน วันละ 2 ครั้ง หลังอาบน้ำเช้า เย็น ประมาณข้างละ 10 นาที
2.ใช้อุปกรณ์ “ประทุมแก้ว” ในกรณีที่มีนมสั้น บอด แบน บุ๋ม ลานนมและโคนหัวนมแข็งดึง ให้ใช้อุปกรณ์ “ประทุมแก้ว” ซึ่งทำจากพลาสติก 2 ชั้น มีช่องว่างกลมสำหรับครอบหัวนม ใส่เฉพาะเวลากลางวันทุกวันหลังอาบน้ำ วางประทุมแก้วบนเต้านมครอบหัวนม ส่วนของหัวนมอยู่ตรงช่องกลม โดยให้ใส่ไว้ใต้เสื้อยกทรงที่มีขนาดพอเหมาะใส่เฉพาะเวลากลางวัน
การใช้อุปกรณ์ทั้ง 2 ชนิดนี้ ถ้ามีอาการท้องแข็งหรือหัวนมแตกเป็นแผลให้หยุดทำ และมาพบแพทย์ตามนัด เพื่อตรวจดูสภาพของหัวนมว่าดีขึ้น ยื่นยาวออกมาพอที่ลูกจะดูดได้หรือไม่
บทความแนะนำสำหรับคุณแม่ :
1.แนะเคล็ดลับ อัพน้ำนม ได้ผลสุดๆ ตั้งแต่72ชั่วโมงแรกหลังคลอด
2.เมื่อลูกไม่ดูดเต้า ปั๊มนมอย่างไรให้ได้น้ำนมมาก
3." ทัลคัม " มัจจุราชสีขาวในแป้งเด็กที่แม่ต้องระวัง !!!
เรียบเรียงโดย : Mamaexpert Editorial Team
