วัคซีนโรต้า

ไวรัสโรต้า ( Rotavirus ) เป็นอีกเชื้อโรคที่คุณแม่มือใหม่หลายคนอยากรู้จัก ถ้าจะไม่รู้จักเลยก็ไม่ได้ เพราะเด็กทุกคนมีโอกาสสัมผัสกับเชื้อนี้ได้ในทุกวัน เด็กวัยเริ่มพลิกเริ่มคลาน จะหยิบจับสิ่งของรอบตัวเข้าปากอยู่บ่อยๆ นับเป็นช่องทางให้เชื้อโรต่้าเข้าสู่ร่างกายหนูน้อย เมื่อได้รับเชื้อดังกล่าว จึงทำให้ลูกน้อยมีอาการท้องร่วงรุนแรงตามมา มีสถิติเด็กเสียชีวิตจากท้องร่วงสูงนับร้อยคนต่อปี คุณแม่ต้องใส่ใจและทำความรู้จักกับไวรัสโรต้าตัวนี้ รวมไปถึงวัคซีนป้องกันโรคอุจจาระร่วง หรือวัคซีนโรต้านี้ด้วย ซึ่ง Mama Expert ได้รวบรวมมาไว้ให้คุณแม่ได้ศึกษา ดังนี้..

วัคซีนโรต้าคืออะไร

วัคซีนโรต้า คือความหวังหนึ่งในการควบคุมโรคอุจจาระร่วง ใช้รับประทานทางปากเช่นเดียวกับวัคซีนโปลิโอ โดยให้ได้ตั้งแต่อายุ 6 สัปดาห์ขึ้นไป จำนวน 2-3 ครั้ง(มีวัคซีนโรต้าให้เลือกใช้ได้ 2 ชนิดจึงขึ้นกับชนิดของวัคซีนที่เลือกใช้)และหยอดครั้งสุดท้ายในอายุไม่เกิน 8 เดือน สำหรับวัคซีนที่มีใช้อยู่ในขณะนี้ทั้ง 2 ชนิด มีประสิทธิภาพที่ดี และไม่พบว่ามีรายงานการเกิดโรคลำไส้กลืนกันเพิ่มขึ้น วัคซีนโรต้าสามารถลดความรุนแรงของโรค และลดอัตราการรับไว้รักษาในโรงพยาบาลได้ จึงมีการนำมาใช้อย่างแพร่หลายในประเทศต่าง ๆ ซึ่งรวมถึงประเทศไทยด้วย

วัคซีนโรต้ามีกี่ชนิด

ปัจจุบันมีวัคซีนป้องกันไวรัสโรต้าที่ได้รับการพัฒนาขึ้นมาใหม่ ที่มีประสิทธิภาพ และความปลอดภัยสูง โดยวัคซีนที่มีจำหน่ายในปัจจุบันมี 2 ชนิด ได้แก่

1. วัคซีนชนิด Live attenuated human rotavirus vaccine มีชื่อการค้าว่า RotarixTM ผลิตจากเชื้อไวรัสโรต้าที่มีชีวิตแต่ถูกทำให้อ่อนฤทธิ์ลง โดยเป็นเชื้อไวรัสสายพันธุ์เดียวที่ได้จากมนุษย์ ทั้งนี้วัคซีน Rotarix สามารถเรียกว่าเป็น Monovalent vaccine(วัคซีนจากเชื้อชนิดเดียว)ได้ เนื่องจากวัคซีนชนิดนี้ผลิตจากเชื้อไวรัสชนิดเดียวที่แยกได้จากมนุษย์ รูปแบบวัคซีนนี้เป็นยาน้ำแขวนตะกอนสำหรับรับประทาน (Oral suspension) ขนาด 1.5 มิลลิลิตรต่อโด๊ส/Dose/ต่อการใช้ 1 ครั้ง บรรจุในหลอดยาพร้อมใช้ (Prefilled syringe)

2. วัคซีนชนิด Bovine-human reassortant rotavirus vaccine มีชื่อการค้าว่า RotaTeqTM ซึ่งถูกผลิตโดยการผสมกัน(Reassortment) ระหว่างเชื้อไวรัสโรต้าที่มีชีวิตแต่ถูกทำให้อ่อนฤทธิ์ลงที่มีที่มาจากมนุษย์และจากวัว ทั้งนี้วัคซีน RotaTeq สามารถเรียกว่าเป็น Pentavalent vaccine เนื่องจากวัคซีนชนิดนี้ผลิตขึ้นจากเชื้อไวรัสโรต้าจำนวน 5 ชนิดที่ได้จากมนุษย์และจากวัว รูปแบบวัคซีนนี้ เป็นยาน้ำแขวนตะกอนสำหรับรับประทาน (Oral suspension)เช่นกัน ในขนาด 2 มิลลิลิตรต่อโด๊ส บรรจุในหลอดพลาสติก

วัคซีนโรต้าใครบ้างที่ต้องฉีด

ข้อบ่งใช้วัคซีนป้องกันไวรัสโรต้าคือ เพื่อให้ร่างกายเด็กสร้างภูมิคุ้มกันโดยตรงต่อโรคท้องร่วงจากไวรัสโรต้า(Primary immunization) ซึ่งจะเริ่มให้วัคซีนนี้ เฉพาะในเด็กช่วงอายุ 2 – 4 เดือน สำหรับประเทศไทย

วัคซีนโรต้าฉีดอย่างไร

วัคซีนโรต้าใช้รับประทานในเด็กเล็กอายุ 6 สัปดาห์ขึ้นไป ให้ 2-3 ครั้งแล้วแต่ชนิดของวัคซีน แต่ละครั้งห่างกันอย่างน้อย 4 สัปดาห์ ควรให้แล้วเสร็จก่อนอายุ 6 หรือ 8 เดือนขึ้นกับชนิดของวัคซีน อาจมีผลข้างเคียงที่พบได้บ้าง คือ ไข้ ถ่ายเหลว และอาเจียน

วัคซีนโรต้ามีผลข้างเคียงอย่างไร

ผลข้างเคียงต่างๆภายหลังรับวัคซีน เช่น อาการปวดท้อง หรือถ่ายเหลวช่วงสั้น ๆ ไม่แตกต่างจากกลุ่มที่ไม่ได้รับวัคซีน การรับวัคซีนโรต้าเพิ่มความเสี่ยงเล็กน้อย ที่จะเกิดลำไส้กลืนกัน (1 รายต่อวัคซีน 1 แสนโด๊ส) แทบทุกรายเกิดภายใน 7 วันหลังรับวัคซีนโด๊สแรก แต่ยังไม่มีรายงานในสหรัฐอเมริกาซึ่งมีการใช้วัคซีนทั้งสองหลายล้านโด๊ส แนะนำให้สังเกตความผิดปกติต่าง ๆ ภายหลังรับวัคซีนประมาณ 1 สัปดาห์ เช่น ทารกกรีดร้องเพราะอาการปวดท้องรุนแรง มีอาเจียนหลายครั้ง หรือมีเลือดในอุจจาระหรือไม่ และสังเกตุอาการแพ้วัคซีนอย่างรุนแรง เช่น ชีพจรเต้นเร็ว ซีด หายใจลำบาก มีเสียงวิ๊ด ๆ หรือกลืนลำบาก หากเป็นเช่นนั้น คุณแม่ต้องรีบนำลูกน้อยส่งโรงพยาบาล และงดรับวัคซีนครั้งต่อไปค่ะ

ใครบ้างที่ไม่สามารถฉีดวัคซีนโรต้าได้

1.  แพ้วัคซีนอย่างรุนแรง
2.  ภูมิคุ้มกันบกพร่องรุนแรง (Severe Combined Immunodeficiency Disease, SCID).
3.  มีประวัติเกิดลำไส้กลืนกัน

ราคาวัคซีนโรต้า

• จากการสำรวจราคาวัคซีนโรต้าชนิดหยอด ราคาจะอยู่ที่ 800-1000 บาทต่อครั้ง
• ราคาวัคซีนโรต้าชนิดฉีด ราคาจะอยู่ที่เข็มละ 1000-2000  

(ราคาขึ้นอยู่กับชนิดของวัคซีน และขึ้นอยู่กับโรงพยาบาลแต่ละแห่ง ซึ่งโรงพยาบาลรัฐและเอกชนจะมีราคาที่แตกต่างกันออกไปค่ะ)

วัคซีนโรตาเป็นวัคซีนเผื่อเลือกที่มีประสิทธิภาพดีพอสมควรและปลอดภัย แต่วัคซีนยังมีราคาแพงและไม่สามารถป้องกันการติดเชื้อได้ทุกสายพันธุ์ แต่ช่วยลดความรุนแรงของโรคโดยลดอัตราตายและลดจำนวนเด็กป่วยหนักที่ต้องนอนโรงพยาบาล แต่เนื่องจากมีความชุกชุมโรคสูง ดังนั้นหากคุณพ่อคุณแม่สามารถจ่ายได้ก็ควรให้ลูกน้อยของคุณรับวัคซีนตามกำหนดค่ะ เพื่อสุขภาพของลูกน้อยที่เรารักค่ะ

บทความแนะนำสำหรับคุณแม่

1. วัคซีนในเด็กมีอะไรบ้าง

2. อาการข้างเคียงหลังฉีดวัคซีน

3. ไวรัสโรต้า วายร้ายทำลายลูกก่อให้เกิดโรคท้องเสียรุนแรง

เรียบเรียงโดย : Mamaexpert Editorial Team

อ้างอิง :

1. กุลกัญญา โชคไพบูลย์กิจ, เกษวดี ลาภพระ, จุฑารัตน์ เมฆมัลลิกา, ฐิติอร นาคบุญนำ และอัจฉรา ตั้งสถาพรพงษ์. ตำราวัคซีนและการสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรค ปี 2556. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา.[ค้นเมื่อวันที่ 13 ธันวาคม 2560]

2. สมาคมกุมารแพทย์แห่งประเทศไทย.โอฬาร พรหมาลิขิต และคณะ.“วัคซีน….น่ารู้”.วัคซีนโรต้า คุ้มค่าแค่ไหน;หน้า 63.กรุงเทพฯ.[ค้นเมื่อวันที่ 13 ธันวาคม 2560]